Α. Το άγαλμα που κρύωνε
Άσκηση 1 του βιβλίου μας
ΘΥΜΗΘΗΚΑΜΕ
- Πώς ξεχωρίζουμε την ενεργητική και την παθητική σύνταξη
- Ποια ρήματα σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
- Παράγωγα ουσιαστικά από ρήματα
- Σύνθετες λέξεις/ α και β συνθετικό
Β. Λόγιοι σχηματισμοί των ρημάτων
Υπάρχουν ρήματα στη γλώσσα μας που στον Αόριστο παρουσιάζουν κάποια ιδιομορφία, επειδή κλίνονται όπως τα αρχαία ελληνικά ρήματα.
Τα ρήματα αυτά είναι κατά κανόνα σύνθετα,
με α΄ συνθετικό πρόθεση (ανά, από, εκ, εν, επί, παρά, συν, κλπ.)
και β΄ συνθετικό αρχαιοελληνικά ρήματα όπως τα: άγω (= οδηγώ, φέρνω), βαίνω (= βαδίζω, πορεύομαι), δεικνύω-δείκνυμι (=δείχνω, φανερώνω), λαμβάνω (= παίρνω, δέχομαι).
Λόγω της αρχαίας κλίσης τους, ο Αόριστος στην νέα ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στο γ΄ πρόσωπο (ενικού και πληθυντικού).
Μερικά τέτοια ρήματα είναι τα παρακάτω:
► συμβαίνω, αποβαίνω, παραβαίνω, κλπ.
(συν ή από ή παρά+ βαίνω [αόριστος στα αρχαία ελληνικά: έβην])
Το γ΄ πρόσωπο αορίστου γίνεται:
συνέβη - συνέβησαν, απέβη - απέβησαν, παρέβη - παρέβησαν, κλπ.
► εισάγομαι, αποδεικνύομαι, συλλαμβάνομαι, κλπ.
• εισάγομαι
(εις + άγομαι [παθητικός αόριστος στα αρχαία ελληνικά : ήχθην])
Στο γ΄ πρόσωπο αορίστου γίνεται: εισήχθη - εισήχθησαν.
• αποδεικνύομαι
(από + δεικνύομαι [παθητικός αόριστος στα αρχαία ελληνικά : εδείχθην])
Στο γ΄ πρόσωπο αορίστου γίνεται: απεδείχθη - απεδείχθησαν.
• συλλαμβάνομαι
(συν + λαμβάνομαι [παθητικός αόριστος στα αρχαία ελληνικά : ελήφθην] )
Στο γ΄ πρόσωπο αορίστου γίνεται: συνελήφθη - συνελήφθησαν
Άλλα ρήματα που σχηματίζονται με λόγια κλίση είναι τα:
υφίσταμαι → γ΄ πρόσωπο: υπέστη - υπέστησαν,
επιτίθεμαι → γ΄ πρόσωπο: επετέθη - επετέθησαν,
αφίεμαι → γ΄ πρόσωπο: αφέθη - αφέθησαν,
επιβάλλομαι → γ΄ πρόσωπο: επεβλήθη - επεβλήθησαν,
αναβάλλομαι → γ΄ πρόσωπο: ανεβλήθη - ανεβλήθησαν,
συντρίβομαι → γ΄ πρόσωπο: συνετρίβη - συνετρίβησαν,
καθίσταμαι → γ΄ πρόσωπο: κατέστη - κατέστησαν
κλπ.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
(Από δελτίο ειδήσεων)
Μικρό ιδιωτικό αεροπλάνο συνετρίβη σε χαράδρα της Πίνδου. Το δυστύχημα συνέβη χθες το απόγευμα. Στην περιοχή μετέβησαν αμέσως κλιμάκια των Ειδικών Δυνάμεων, όμως δεν κατέστη δυνατόν να κατέβουν στον τόπο της τραγωδίας λόγω του δύσβατου του εδάφους. Έτσι, μέχρι στιγμής, οι έρευνες για τον εντοπισμό των θυμάτων απέβησαν άκαρπες. Τα βουνά απεδείχθησαν για άλλη μια φορά επικίνδυνα στις χαμηλές πτήσεις των μικρών αεροπλάνων.
ΑΣΚΗΣΗ 6 από το βιβλίο μας
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Στο πρώτο άρθρο, ο δημοσιογράφος χρησιμοποιεί ενεργητική σύνταξη, για να προσέξουμε κυρίως αυτόν που ενεργεί (το υποκείμενο) (π.χ. Στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου θα βρείτε αγροτικά εργαλεία), ενώ στο δεύτερο άρθρο χρησιμοποιεί παθητική σύνταξη για να προσέξουμε όχι αυτόν που ενεργεί αλλά το γεγονός (π.χ. Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1997 και στα εκθέματά του συμπεριλαμβάνονται μουσικά όργανα). Τις περισσότερες φορές στην παθητική σύνταξη δεν αναφέρεται αυτός που ενεργεί ή άλλες φορές εννοείται. Όταν αναφέρεται αυτός που ενεργεί, τότε έχουμε το ποιητικό αίτιο, δηλαδή τη φράση που αρχίζει με την πρόθεση από (π.χ. Μια κινητή έκθεση δημιουργήθηκε από τους υπεύθυνους του Μουσείου).
Ενεργητική, παθητική σύνταξη ( ΘΕΩΡΙΑ, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ , ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Από το ρήμα που σας δίνεται να βρείτε α)το πρόσωπο που ενεργεί. 1. γράφω
2. μαστορεύω
3. διακοσμώ
4. μεταφράζω
5. πρωταγωνιστώ
6. θαυμάζω
7. τραγουδώ
8. διευθύνω
9. παραθερίζω
10. συντάσσω
β) το ΟΡΓΑΝΟ – ΜΕΣΟ
ράβω
ιατρός
κρατούμαι
δ) ΕΝΕΡΓΕΙΑ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Ε. Σύνθεση
Βιβλίο Γραμματικής Ε και ΣΤ Δημοτικού
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου